Financieel Dagblad – 29 maart 2019. Hebben je ouders geen hoog inkomen, maar wel een afbetaald huis? Er zijn verschillende manieren waarop zij de waarde van hun huis kunnen verzilveren. En de (klein)kinderen profiteren mee.
Na haar pensionering ging Anja van Leeuwen (71) werken als invaldocent Nederlands. Omdat ze een klein pensioen overhield aan haar werk als organisator van literaire avonden in Amsterdam, kon ze het aanvullende salaris goed gebruiken. ‘Op een gegeven moment had ik zeven klassen. Ik had dus nergens tijd voor, hoe leuk ik het ook vond.’
De situatie veranderde toen Van Leeuwen een advertentie zag van Behouden Huis, een bedrijf dat de woningen van senioren koopt en uit de waarde van hun huis een maandelijks pensioen overmaakt. Ze ging in gesprek en sloot een contract af. Ze kon stoppen met werken, waardoor ze meer kan genieten van haar volkstuin.
Bovendien kan ze nu in haar huis blijven, terwijl haar oorspronkelijke plan was het huis rond haar tachtigste te verkopen en iets te huren, waardoor haar financiële situatie zou verbeteren. ‘Nu hoef ik niet meer weg. Ik heb veel gedaan aan het huis, het is echt mijn plek.’
Veel 65-plussers hebben geen hoog pensioen, maar wel een afbetaald huis. Als ze de waarde die in de stenen zit wilden gebruiken voor een verbouwing of om de kinderen te helpen bij het kopen van een woning, moesten ze tot voor kort hun huis verkopen en een kleinere woning huren. ‘Maar veel mensen willen in hun huis blijven, en toch genieten van de waarde die in de stenen zit’, zegt Marja Elsinga, hoogleraar Woningmarkt en Beleid aan de TU Delft. Volgens Elsinga springen steeds meer bedrijven in op de groeiende behoefte aan zogenoemde verzilverproducten (zie ‘De mogelijkheden voor verzilvering’).
Profiteren van een afbetaald huis? Dat kan, met deze vijf opties, van krediethypotheek tot verzilverlening.
Krediethypotheek of aflossingsvrije hypotheek. Een krediethypotheek is een doorlopend krediet. Voor aflossingsvrije hypotheek: zie de tekst hierboven. Voorwaarde voor beide is voldoende inkomen.
‘Opeethypotheek’. Hypotheek waarbij het eerste deel van de lening in één keer of in maandelijkse termijnen wordt uitgekeerd. Het tweede deel wordt gebruikt om de rente af te lossen.
Verkopen en terughuren. Wie graag in het eigen huis wil blijven, kan het huis verkopen en terughuren. Let wel: de verkoper krijgt nooit de gehele waarde van het huis uitgekeerd.
Grond verkopen. Wie niet het hele huis wil verkopen, kan ook alleen de grond verkopen en erfpacht betalen. De maandlasten vallen zo lager uit dan bij het verkopen en terughuren van het hele huis.
Verzilverlening van Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten. In een aantal gemeenten kunnen 57-plussers met deze lening hun woning verbouwen of verduurzamen.
Maandelijkse uitkering
Het is wel opletten bij de voorwaarden. In een constructie waarin de voormalige eigenaar het huis terughuurt, valt de huur vaak hoog uit. Als de bewoners die niet meer kunnen betalen, moeten ze alsnog verhuizen.
Het is een van de redenen dat Behouden Huis een maandelijkse uitkering betaalt, in plaats van het aankoopbedrag in één keer uit te keren, legt oprichter Bob Rebel uit. Daarnaast krijgen de huiseigenaren een levenslang woonrecht. Ze blijven zelfs officieel eigenaar totdat ze uiteindelijk toch verhuizen of komen te overlijden, voor het geval dat Behouden Huis failliet gaat.
Daar staat tegenover dat klanten zeker moeten weten dat ze zo lang mogelijk in het huis willen blijven. Behouden Huis keert bij een alleenstaande 80% en bij een stel 70% tot 75% van de woningwaarde uit. Voor wie snel verhuist, is dat nadelig. ‘Als je misschien over een jaar denkt: ik wil toch in een andere stad gaan wonen, moet je niet bij ons zijn’, zegt Rebel.
Inkomenstoets
Om niet een deel van de waarde te verliezen, kiezen de meeste mensen die hun huis willen verzilveren voor een extra hypotheek, stelt Martin Hagedoorn van adviesketen De Hypotheekshop. ‘De aflossingsvrije hypotheek wordt het meest gebruikt. Die geeft de meeste mogelijkheden.’ Een aflossingsvrije hypotheek is een lening waarbij de huiseigenaar gedurende een vastgestelde periode alleen de rente hoeft te betalen, en niet het hypotheekbedrag zelf hoeft af te lossen.
De laatste tijd zijn er meer mogelijkheden gekomen voor 57-plussers die willen verhuizen, stelt Hagedoorn. Vanaf die leeftijd kijken banken bij het verstrekken van een hypotheek ook naar het pensioeninkomen, in plaats van alleen naar het inkomen uit werk. ‘Senioren kwamen voorheen niet altijd door de inkomenstoets als ze goedkoper wilden wonen. Nu is er een andere toets, waarbij wordt gekeken naar de werkelijke lasten. Die zijn lager bij een aflossingsvrije hypotheek.’
Toch komt niet iedereen in aanmerking voor een extra hypotheek. ‘Voor mensen die een laag inkomen hebben, maar wel een afbetaald huis, ontbreekt het aan producten’, zegt Hagedoorn.
In plaats van hun hele huis van de hand te doen, kunnen huiseigenaren die niet in aanmerking komen voor een extra hypotheek ook alleen de grond eronder verkopen. Sinds kort is Duowonen van technologiebedrijf DNGB (afkorting voor De Nederlandse Grondbank) op de markt. Het bedrijf regelt de aankoop van de grond voor verzekeraar SRLEV. Voor het gebruik van de grond betalen huiseigenaren jaarlijks maximaal 3,25% aan erfpachtcanon, die met de inflatie stijgt.
De Consumentenbond is kritisch over regelingen waarbij particulieren de grond onder hun huis verkopen en die vervolgens pachten, omdat de regelingen naar verhouding duur zijn.
Naar verhouding duur
Als de eigenaren het huis willen verkopen, biedt SRLEV de grond bij de notaris aan. Na het overlijden van de bewoner kunnen de kinderen zelf in het huis gaan wonen, de grond terugkopen of de woning verkopen. Het percentage van de woningwaarde dat aan de grond wordt toegekend, varieert van 25% tot 50% en wordt vastgelegd voor een eventuele terugkoop. Maar het bedrag dat terugkopers betalen, is nooit lager dan de prijs waarvoor SRLEV de grond heeft gekocht.
De Consumentenbond is kritisch over regelingen waarbij particulieren de grond onder hun huis verkopen en die vervolgens pachten, omdat de regelingen naar verhouding duur zijn. ‘Wij raden het absoluut niet aan’, zegt woordvoerder Joyce Donat. Ze wijst erop dat het bedrag dat huiseigenaren krijgen voor de grond vaak lager is dan de som die vrijkomt bij andere verzilverproducten. Bovendien stijgt de canon. ‘Wie dat kan betalen, komt waarschijnlijk ook in aanmerking voor een aflossingsvrije hypotheek.’
‘Wij beginnen onze gesprekken altijd met de vraag of iemand al bij de bank is geweest’, zegt medeoprichter Kees van den Bovenkamp van Grondvrij, een ander bedrijf dat de grond onder huizen opkoopt. ‘Want anders kunnen ze beter een hypotheek nemen.’ Grondvrij kent altijd 45% van de woningwaarde toe aan de grond, en keert daarvan 70% tot 90% uit.
Een bos bloemen
Behalve de betaalbaarheid van de regeling speelt er volgens hoogleraar Elsinga nog iets anders: senioren willen graag een product dat ze begrijpen en waarvan ze de aanbieder kunnen vertrouwen. Ze ziet daarom een markt voor regelingen van de overheid of van non-profitorganisaties.
Ook voor Van Leeuwen was het belangrijk dat de regeling van Behouden Huis begrijpelijk was. Ze benadrukt dat de medewerkers al haar vragen meteen beantwoordden en met haar meedachten. Toen ze in het ziekenhuis lag, stonden ze zelfs met een bos bloemen aan haar bed, vertelt ze. Ze weet dat ze nu minder geld krijgt voor haar huis dan wanneer ze het had verkocht. ‘Maar daar gaat het niet om. Ik kan in mijn huis blijven, en ben van de zorgen af.’
Klik hier voor het originele artikel van Het financieel Dagblad